Badanie dna oka to jedno z podstawowych badań okulistycznych, które pozwala ocenić stan wnętrza gałki ocznej. Dzięki niemu możliwe jest wczesne wykrycie wielu schorzeń oczu oraz chorób ogólnoustrojowych wpływających na narząd wzroku.
Czym jest i kiedy wykonuje się badanie dna oka?
Badanie dna oka, znane również jako oftalmoskopia, polega na ocenie struktur znajdujących się w tylnej części gałki ocznej, takich jak siatkówka, plamka żółta, tarcza nerwu wzrokowego oraz naczynia krwionośne. Wskazaniami do jego przeprowadzenia są m.in.:
- zaburzenia ostrości widzenia,
- podejrzenie chorób siatkówki lub plamki żółtej,
- monitorowanie przebiegu chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze,
- diagnostyka bólów głowy o nieznanej etiologii,
- ocena zmian w naczyniach krwionośnych oka.
Badanie wzroku i stanu dna oka jest zalecane szczególnie u osób po 40. roku życia oraz u pacjentów z chorobami przewlekłymi, które mogą wpływać na stan narządu wzroku.
Badanie dna oka – co wykrywa?
Oftalmoskopia umożliwia wykrycie wielu schorzeń oczu oraz chorób ogólnoustrojowych. Lekarz podczas badania może dostrzec pierwsze oznaki chorób, które jeszcze nie dają wyraźnych objawów. W przypadku cukrzycy kontrolowanie siatkówki pozwala na wykrycie retinopatii cukrzycowej, która może prowadzić do utraty wzroku. Podobnie jest w przypadku nadciśnienia tętniczego – zmiany w naczyniach krwionośnych oka mogą świadczyć o nadmiernym obciążeniu układu krążenia.
To badanie odgrywa też ważną rolę w diagnostyce jaskry, choroby prowadzącej do stopniowej degeneracji nerwu wzrokowego. W jej przebiegu dochodzi do zaniku włókien nerwowych i uszkodzenia tarczy nerwu wzrokowego, co można zauważyć podczas oftalmoskopii. Wczesne wykrycie zmian pozwala wdrożyć leczenie spowalniające postęp choroby.
Nie można zapominać o pacjentach po urazach głowy. W takich przypadkach badanie dna oka pomaga ocenić, czy doszło do wzrostu ciśnienia wewnątrzczaszkowego, co może powodować obrzęk tarczy nerwu wzrokowego. Zmiany w dnie oka mogą także wskazywać na choroby neurologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane.
Regularne kontrole są szczególnie istotne dla osób po 40. roku życia, ponieważ zwiększa się ryzyko chorób siatkówki, zwyrodnienia plamki żółtej (AMD) czy zmian naczyniowych. Wczesna diagnostyka pozwala na skuteczniejsze leczenie i ograniczenie ryzyka utraty wzroku w przyszłości.
Badanie dna oka – jak wygląda?
Badanie dna oka jest bezbolesne i trwa zazwyczaj od kilku do kilkunastu minut. Lekarz okulista przeprowadza je w gabinecie, wykorzystując oftalmoskop lub specjalistyczną lampę szczelinową ze szkłem powiększającym. W większości przypadków pacjentowi podaje się krople rozszerzające źrenice, co ułatwia dokładne badanie dna oka. Jak wygląda samo badanie? Polega ono na skierowaniu wiązki światła do wnętrza oka i obserwacji dna oka przez okulistę. Światło może powodować krótkotrwałe uczucie dyskomfortu, zwłaszcza u osób wrażliwych na jasne bodźce, jednak nie jest to bolesne. W niektórych przypadkach lekarz może wykonać badanie przy użyciu specjalnej soczewki kontaktowej nakładanej na oko pacjenta, co umożliwia jeszcze dokładniejszą analizę siatkówki i naczyń krwionośnych.
Nowoczesne technologie umożliwiają również wykonanie badania dna oka bez konieczności podawania kropli rozszerzających źrenice. Takie metody są stosowane w niektórych gabinetach i pozwalają na szybkie i komfortowe uzyskanie obrazu siatkówki. Warto jednak pamiętać, że tradycyjna oftalmoskopia z rozszerzeniem źrenic nadal uznawana jest za najdokładniejszą, zwłaszcza jeśli istnieje podejrzenie chorób siatkówki, plamki żółtej czy zmian w nerwie wzrokowym.
Po zakończeniu badania pacjent może przez kilka godzin odczuwać pogorszenie ostrości widzenia i nadwrażliwość na światło, która wynika z działania kropli rozszerzających źrenice. Z tego powodu warto unikać prowadzenia pojazdów i intensywnej pracy przy komputerze do momentu, aż wzrok wróci do normy.
Badanie dna oka – jak się przygotować?
Pacjenci często pytają, co robić, jeśli mają zaplanowane badanie dna oka, jak się przygotować do wizyty w gabinecie. Jak wspomnieliśmy wcześniej, badania to nie jest skomplikowane. Jeśli jednak ma ono obejmować użycie kropli rozszerzających źrenice, dobrze jest zaplanować dzień tak, aby przyjść na wizytę z osobą towarzyszącą, która pomoże w bezpiecznym powrocie do domu.
Pacjentom, którzy zapisują się do nas na badanie dna oka w Gdańsku zalecamy również unikania spożycia alkoholu oraz intensywnego wysiłku fizycznego w dniu badania.
Jak długo się nie widzi po badaniu dna oka?
Po zastosowaniu kropli rozszerzających źrenice zamglenie widzenia i nadwrażliwość na światło mogą utrzymywać się od kilku do kilkunastu godzin, w zależności od indywidualnej reakcji organizmu. W tym czasie zaleca się unikanie czynności wymagających ostrego widzenia, takich jak prowadzenie pojazdów czy obsługa maszyn. Noszenie okularów przeciwsłonecznych pomoże zminimalizować dyskomfort związany ze zwiększoną wrażliwością na światło.
Podsumowanie
Jednym z ważniejszych elementów diagnostyki okulistycznej, umożliwiającym wczesne wykrycie wielu schorzeń oczu i chorób ogólnoustrojowych jest badanie dna oka. Na czym polega? To prosta procedura, która polega na obserwacji oka za pomocą oftalmoskopu. Regularne przeprowadzanie tego badania pozwala na monitorowanie stanu zdrowia oczu i szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia w przypadku wykrycia nieprawidłowości. Jeśli zauważasz u siebie problemy ze wzrokiem lub należysz do grupy ryzyka, nie zwlekaj z umówieniem się na badanie. Zapraszamy do naszego gabinetu – okulista i optyk Gdańsk. Nie tylko wykonujemy badania dna oka, ale również wspieramy w podjęciu dalszych działań.